เบื้องหลังแนวคิด Café Amazon for Chance โมเดลร้านกาแฟสำหรับผู้พิการและผู้ขาดโอกาส

OR x BrandCase

หลายคนที่เข้ามาซื้อกาแฟที่ร้าน Café Amazon น่าจะเคยเห็นบาริสต้าผู้สูงอายุกันมาบ้างแล้ว
แต่ทุกคนรู้หรือไม่ว่า ในบางสาขาของ Café Amazon ยังมีบาริสต้าผู้พิการและผู้ขาดโอกาสคอยให้บริการลูกค้าอยู่อีกมากมาย

โดยใน 188 สาขา จากจำนวนสาขาทั้งหมด 4,412 สาขาของ Café Amazon มีบาริสต้าผู้ขาดโอกาส ทั้งผู้สูงอายุ ผู้พิการทางการได้ยิน และกลุ่มอื่น ๆ ร่วมทำงานอยู่ด้วย ซึ่งถือเป็นจำนวนที่เพิ่มขึ้นมากถึง 3 เท่า นับจากปี 2565 ที่มีเพียงแค่ 63 สาขาเท่านั้น

ซึ่งโมเดลร้านกาแฟนี้ถูกเรียกว่า “Café Amazon for Chance”
โครงการที่ทำให้ร้าน Café Amazon ของ OR ถูกต่อยอดให้เป็นพื้นที่สำหรับผู้ขาดโอกาสในประเทศไทย

แล้ว OR ทำให้ Café Amazon for Chance กลายเป็นร้านกาแฟสำหรับผู้ขาดโอกาสได้อย่างไร
BrandCase สรุปให้ แบบเข้าใจง่าย ๆ

โครงการ Café Amazon for Chance เป็นหนึ่งโครงการที่ถูกต่อยอดมาจากธุรกิจเดิมของ OR ก็คือ Café Amazon

โดยโครงการนี้เกิดขึ้นมาจากแนวคิดที่ว่า อยากให้ร้าน Café Amazon กลายเป็นสถานที่ที่สร้างโอกาสให้กับผู้ขาดโอกาสกลุ่มต่าง ๆ ในสังคม ได้มีอาชีพ มีรายได้ และสามารถทำงานได้เหมือนกับคนปกติทั่วไป

ทาง OR จึงเริ่มก่อตั้งโครงการนี้ขึ้นมาเมื่อปี 2561 และมีสาขาแรกอยู่ที่สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งดำเนินการโดยบาริสต้าผู้พิการทางการได้ยิน

แล้วร้าน Café Amazon for Chance ช่วยให้ผู้ขาดโอกาสทำงานในร้านกาแฟได้อย่างไรบ้าง ?

1. ออกแบบภายในร้านใหม่

โดยภายในร้าน Café Amazon for Chance จะมีการออกแบบภายในร้านใหม่
เพื่อให้เอื้อต่อการทำงานของบาริสต้าผู้พิการ หรือบาริสต้าผู้ขาดโอกาส

ยกตัวอย่างเช่น การทำพื้นบริเวณหน้าร้านให้มีทางลาด เพื่อให้ผู้พิการสามารถเดินทางเข้าร้านได้สะดวกมากขึ้น

และระบบการจัดเก็บสิ่งของภายในห้องเก็บของ จะไม่จัดเก็บสินค้าหรือวางอุปกรณ์ในชั้นวางที่สูง เพื่อป้องกันอุบัติเหตุสิ่งของร่วงหล่นใส่บาริสต้าผู้สูงวัย

รวมถึงภายในร้านจะมีกล่องปฐมพยาบาลเตรียมพร้อมสำหรับกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉินขึ้นด้วย

2. นำเทคโนโลยีเข้ามาช่วย ให้การทำงานง่ายขึ้น

เช่น ระบบ POS หน้าจอ Touch Screen 2 ด้าน ที่จะแสดงผลเหมือนกันทั้งฝั่งของลูกค้าและพนักงาน
เพื่อให้ลูกค้าสามารถกดสั่งเมนูที่ต้องการ หรือใช้ตรวจสอบเมนูที่สั่งได้ด้วยตัวเอง

รวมถึงป้ายบอกวิธีการสั่งเครื่องดื่มด้วยภาษามือ เช่น มีป้าย Standy ตรงจุดรับ Order
เพื่อบอกวิธีการสั่งเครื่องดื่มด้วยภาษามือแบบง่าย ๆ ช่วยอำนวยความสะดวกในการสื่อสารระหว่างลูกค้ากับบาริสต้าผู้พิการทางการได้ยิน

3. การฝึกอบรมทักษะพนักงานที่เหมาะสม

โดยพนักงานผู้ขาดโอกาสจะมีการฝึกอบรมตามมาตรฐานของ Café Amazon
และเมื่อฝึกเสร็จก็จะสามารถทำงานได้เหมือนพนักงานปกติ เช่น การรับ Order จากลูกค้า การเป็นบาริสต้ารวมถึงการบริการภายในร้านต่าง ๆ

ซึ่งรูปแบบการ Training จะมีทั้งการจัดทำเป็นคู่มือและวิดีโอ สำหรับประกอบการฝึกอบรม
เพื่อให้เหมาะสมต่อการเรียนรู้ของพนักงานผู้ขาดโอกาส เช่น คู่มืออบรมที่ใช้ตัวอักษรขนาดใหญ่ สำหรับพนักงานผู้สูงวัย

และวิดีโอฝึกอบรมที่จัดทำขึ้นมาสำหรับพนักงานผู้พิการทางการได้ยิน ซึ่งสามารถใช้ในกลุ่มพนักงานผู้ขาดโอกาสกลุ่มอื่น ๆ ได้อีกด้วย

นอกจากนี้ ในสาขาที่มีบาริสต้าผู้พิการทางการได้ยิน ก็จะมีผู้จัดการสาขาที่ทราบภาษามือคอยดูแลอยู่ด้วย
เพื่อให้การทำงานทุกอย่างในร้าน Café Amazon for Chance มีความสะดวกและปลอดภัยแก่พนักงานผู้ขาดโอกาสมากที่สุด

จากทั้ง 3 ข้อที่เล่ามานี้ เป็นสิ่งที่ช่วยให้พนักงานผู้ขาดโอกาสสามารถทำงานได้ง่ายขึ้น
ในขณะเดียวกัน ก็ช่วยให้ลูกค้าสามารถสั่งซื้อเครื่องดื่มหรือเบเกอรีกับพนักงานเหล่านี้ได้อย่างราบรื่นด้วยเช่นกัน

ในกรณีที่มีลูกค้ามาสั่งเครื่องดื่มในร้าน Café Amazon for Chance
บาริสต้าที่เป็นผู้พิการทางการได้ยิน ก็จะสามารถรับออร์เดอร์ได้หลายวิธี คือ

- ใช้วิธีชี้เมนูที่ต้องการได้ที่หน้าเคาน์เตอร์
- ใช้วิธีเขียนชื่อเมนูลงในกระดาษ
- ใช้ภาษามือง่าย ๆ ตามวิธีในป้าย Standy ตรงจุดรับ Order ในการสั่งเมนู
- ใช้วิธีกดสั่งเมนูด้วยตัวเองที่หน้าจอระบบ POS Touch Screen จากฝั่งลูกค้า

โดยปกติแล้วใน 1 สาขาของ Café Amazon for Chance จะมีพนักงานผู้ขาดโอกาสอย่างน้อย 1 คน
ต่อ 1 สาขา

ตัวอย่างบาริสต้าผู้ขาดโอกาสที่ทำงานในร้าน Café Amazon for Chance เช่น

บาริสต้าผู้สูงวัย อายุ 65 ปี บาริสต้าประจำ Café Amazon for Chance สาขารัชดาฯ 17

คุณลุงเล่าให้ฟังว่า เมื่อก่อนทำงานขายอุปกรณ์ทางการแพทย์ พอเกษียณก็พักผ่อนอยู่บ้านได้ประมาณ 2 ปี ก็เกิดโรคระบาดขึ้น

ต่อมาคุณลุงจึงได้ติดต่อกระทรวงแรงงาน เพื่อหางานประจำทำ แต่ในตอนนั้นบริษัทส่วนใหญ่ไม่รับผู้สูงวัยเข้าทำงานเลย

จนกระทั่งมีเจ้าหน้าที่ได้แจ้งว่ามี Café Amazon เปิดรับสมัครพนักงานผู้สูงวัย
คุณลุงจึงได้สมัครเข้าร่วมโครงการนี้ และคุณลุงได้เล่าความประทับใจ หลังจากที่ได้ทำงานในโครงการนี้ให้ฟังว่า

- จากเดิมที่อยู่บ้านแล้วเหงา จนบางครั้งต้องออกไปนั่งเล่นในห้าง พอได้ทำงานที่นี่ได้พบปะพูดคุยกับผู้คนที่เข้ามาซื้อกาแฟ ก็รู้สึกไม่เหงาเลย

- ได้ทักษะเพิ่มขึ้นทั้งการเป็นบาริสต้า การรับออร์เดอร์จากลูกค้า การบริการลูกค้า

- เมื่อก่อนร่างกายไม่ค่อยแข็งแรง แต่หลังจากได้มาทำงานกับ Café Amazon รู้สึกว่าสุขภาพกายและสุขภาพใจดีขึ้น

ปัจจุบัน Café Amazon for Chance มีมากถึง 188 สาขา
ซึ่งสามารถสร้างอาชีพให้กับผู้ขาดโอกาสในสังคมกลุ่มต่าง ๆ ไปแล้วกว่า 227 คนได้แก่

- ผู้สูงวัย 198 คน
- ผู้พิการทางการได้ยิน 24 คน
- ทหารผ่านศึกษาและครอบครัว 2 คน
- ผู้พิการทางการเรียนรู้ 1 คน
- ผู้ขาดโอกาส 1 คน
- ผู้พิการทางร่างกาย 1 คน

และเป้าหมายต่อไปของ Café Amazon for Chance คือ การขยายและปรับเปลี่ยนร้าน Café Amazon ธรรมดาให้เป็น Café Amazon for Chance

ซึ่งจะมีพนักงานผู้ขาดโอกาสอย่างน้อย 1 คนต่อสาขา
และวางแผนขยายสาขาเพิ่มให้ได้ 500 สาขา ภายในปี 2569

Reference
-ข้อมูลเปิดเผยจาก บริษัท ปตท.น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน)